|
PRZEMOC W RODZINIE to jednorazowe albo
powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub
dobra osobiste osób najbliższych, w tym także osoby wspólnie
zamieszkujące lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na
niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność,
nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich
zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i
krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Przemoc to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania jednej osoby
wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra
osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA PRZEMOCY:
I. JEST
INTENCJONALNA
Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie
i podporządkowanie ofiary. Ktoś sądzi, że wie co jest dla drugiego dobre
lub daje sobie prawo do decydowania w jego imieniu. Jest przy tym
przekonany, że ten drugi powinien mu się bezwzględnie podporządkować i
zaspokoić jego "jedynie słuszne" życzenia. Mając najlepsze
intencje, chce spowodować, by było tak, jak on chce.
II. SIŁY
S¡ NIERóWNOMIERNE
W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a
sprawca silniejszy. Sprawca będąc silniejszym fizycznie, psychicznie,
materialnie, zawodowo, społecznie wykorzystuje przewagę by zmusić drugą
osobę do podporządkowania swoim życzeniom.
III.
NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE
Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np.
prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.). Ma miejsce
gdy jedna osoba daje sobie prawo, by druga uderzyć, obrazić, skrytykować,
zabrać coś, nie dać. Nie liczy się z potrzebami, życzeniami, protestami,
uczuciami. Traktuje daną osobę jak przedmiot - pozbawiony praw.
IV. POWODUJE
CIERPIENIE I BóL
Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie
bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
Szkody mogą być wymierne albo nie, widoczne lub niedostrzegalne,
natychmiastowe czy odroczone w czasie. PREZMOC A AGRESJA Przemoc to nie
to samo co agresja. Różnica polega na przewadze sił jednej ze stron. W
przemocy jest ona zawsze po stronie sprawcy, w przypadku agresji -
zrównoważona.
Kto ma przewagę i za pomocą siły stara się zmusić drugą osobę do
określonego zachowania - stosuje przemoc!
RODZAJE I FORMY PRZEMOCY
Przemoc w rodzinie może przybierać różne formy: przemoc fizyczna -
naruszanie nietykalności fizycznej poprzez: zachowania agresywne
polegające na popychaniu, policzkowaniu, szarpaniu, kopaniu, duszeniu,
biciu pięścią, ciskaniu w kogoś przedmiotami, użyciu broni, nieudzielaniu
koniecznej pomocy itp.; przemoc psychiczna - naruszanie godności
osobistej to: wyśmiewanie poglądów, opinii, religii, narzucanie własnych
poglądów, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolowanie,
ograniczanie, domaganie się posłuszeństwa, odmawianie pożywienia,
wyzywanie, stosowanie gróźb, kontrolowanie, używanie wulgarnych epitetów,
upokarzanie itp.); przemoc seksualna - naruszenie intymności polega na:
wymuszaniu pożycia seksualnego, wymuszaniu nieakceptowanych praktyk
seksualnych, zmuszaniu do sadystycznych i upokarzających zachowań
seksualnych, gwałty, demonstrowanie zazdrości, wyśmiewanie zachowań
seksualnych, wyśmiewanie wyglądu, ciała itp.; przemoc ekonomiczna -
naruszenie własności to między innymi odbieranie zarobionych pieniędzy,
uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspokajanie podstawowych
materialnych potrzeb rodziny itp.; zaniedbanie - naruszenie obowiązku
opieki ze strony osób bliskich polega na niezaspokajaniu podstawowych
potrzeb fizycznych (wyżywienie, higiena, ubranie) i emocjonalnych
(bezpieczeństwo, ochrona, opieka) słabszych członków rodziny, a więc
zarówno dzieci, jak i osób starszych i niepełnosprawnych przez osoby za
to odpowiedzialnej.
CYKL PRZEMOCY
I. Faza narastania napięcia
W tej fazie partner jest napięty i stale poirytowany. Każdy drobiazg
wywołuje jego złość, często robi awanturę. Zaczyna więcej pić, przyjmować
narkotyki lub inne substancje zmieniające świadomość. Może poniżać
partnerkę, poprawiając swoje samopoczucie. Prowokuje kłótnie i staje się
coraz bardziej niebezpieczny. Kobieta stara się jakoś opanować sytuację -
uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki, wywiązuje się ze wszystkich
obowiązków. Często przeprasza sprawcę. Ciągle zastanawia się nad tym, co
może zrobić, aby poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym i powstrzymać
przed wyrządzeniem krzywdy. Niektóre kobiety w tej fazie mają różne
dolegliwości fizyczne powodowane stresem, takie jak bóle żołądka, bóle
głowy, bezsenność, utratę apetytu. Inne wpadają w apatię, tracą energię
do życia lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik
narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia.
Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już
za sobą".
.
II.
Faza gwałtownej przemocy
W tej fazie partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się.
Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie
posiłku. Skutki użytej przemocy mogą być różne - podbite oko, połamane
kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć. Kobieta stara się zrobić wszystko,
żeby go uspokoić i chronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego, jak
bardzo się stara, wściekłość partnera narasta coraz bardziej. Czuje się
bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą, ani unikanie, ani
bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. Po
zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może
uwierzyć, że to się naprawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie. Jest
oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i
bezradność. III.
Faza miodowego miesiąca
Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie, że posunął się za daleko,
nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co zrobił, okazuje
skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć
jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był
jednorazowy, wyjątkowy incydent, który już się nigdy nie zdarzy. Sprawca
okazuje ciepło i miłość. Staje się znowu podobny do tego, jaki był na
początku znajomości. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby
przemoc nigdy nie miała miejsca. Rozmawia z ofiarą, dzieli się swoimi
przeżyciami, obiecuje, że nigdy już jej nie skrzywdzi. Dba o ofiarę,
spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty
seksualne. Sprawca i ofiara zachowują się jak świeżo zakochana para.
Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił i że przemoc była
jedynie incydentem. Czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna i
znowu go kocha. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa
bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i
pełne nadziei. Ale faza miodowego miesiąca i związane z nią przyjemności
przemijają i znowu rozpoczyna się faza narastania napięcia. Zatrzymuje
ona ofiarę w cyklu przemocy, bo łatwo pod jej wpływem zapomnieć o
koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie ze
sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym, że przemoc w następnym
cyklu jest zazwyczaj gwałtowniejsza. PRZEMOC W RODZINIE JEST PRZESTÊPSTWEM
!!! PRAWO ŚCIGA SPRAWCóW PRZESTÊPSTW PRZECIWKO OSOBOM BLISKIM ZA:
art. 191 § 1 k.k.
Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbą bezprawną w celu zmuszenia
innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia - podlega
karze pozbawienia wolności do lat 3 (ścigane z urzędu)*. art. 197 § 1
k.k.
Kto przemocą lub groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do
obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10
(ściganie na następuje na wniosek pokrzywdzonego)**.
art. 207 k.k.*
§ 1. Znęcanie się fizyczne lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad
inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od
sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan
psychiczny lub fizyczny - podlega karze pozbawienia wolności od 3
miesięcy do 5 lat.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem
szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawiania wolności od
roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub § 2 jest targnięcie
się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawiania
wolności od lat 2 do lat 12.
art. 209 §1 k.k.
Kto uporczywie uchyla się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy
lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki prze nie łożenie na utrzymanie
osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność
zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych - podlega karze pozbawienia
wolności do lat 2 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**.
art. 210 § 1 k.k.
Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo
o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę
tę porzuca, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
* ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadzą
postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie
skargi lub odmowa zeznań nie jest podstawą do umorzenia postępowania,
jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniono przestępstwo.
**ściganie na wniosek polega na tym, że bez wniosku osoby pokrzywdzonej
postępowanie w danej sprawie nie może być wszczęte.
PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE Środki karne, które można orzec w
stosunku do osoby skazanej za przemoc w rodzinie:
- zakaz kontaktowania się z określonymi osobami,
- obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach,
- zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
- zakaz zbliżania się do określonych osób,
- nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z
pokrzywdzonym.
Kto może zgłosić przemoc w rodzinie?
Każdy kto doznaje lub jest świadkiem przemocy!
Gdzie możesz znaleźć pomoc?
W każdej
instytucji takiej jak policja, szkoła, ośrodek pomocy społecznej, ośrodek
rozwiązywania problemów alkoholowych czy poradnia zdrowia możesz zgłosić
przemoc i poprosić o założenie tzw. "Niebieskiej Karty". Karta
taka zostanie przekazana do zespołu interdyscyplinarnego w Twojej gminie,
gdzie na posiedzeniu grupy roboczej, na które zostaniesz zaproszony,
zostanie ustalony plan pomocy dla Ciebie i Twojej rodziny. Cała procedura
"Niebieskiej Karty" jest tajna - nie musisz się więc obawiać,
że ktoś postronny dowie się tego, co powiedziałeś w zaufaniu.
|